Adres korespondencyjny
SKN Gleboznawstwa
i Ochrony Środowiska, Instytut Nauk o Glebie
i Ochrony Środowiska

50-357 Wrocław
ul. Grunwaldzka 53
E-mail: igleb@up.wroc.pl

 
 
 
Gleby Gór Stołowych
 
 
Najnowsze Zdjęcia

 
 
 
Znajdź Nas Na FaceBook
 
 
 
Badania
Biomonitoring zanieczyszczeń pierwiastkami śladowymi zachodniej części Karkonoszy na przykładzie mchów rodzaju Sphagnum sp.

Biomonitoring of trace elements pollution in the west part of the Karkonosze Mts. based on Sphagnum sp.


Koncentracja pierwiastków śladowych i makroskładników w roślinach często jest wykorzystywana jako wskaźnik stopnia antropogenicznego przekształcenia środowiska. Zazwyczaj ma ona związek z emisją pyłów przez hutnictwo, energetykę i komunikację. Pyły te są bogate w metale ciężkie, jak również żelazo, wapń oraz magnez. Drobne pyły metalonośne mogą być przenoszone na dalekie odległości od źródeł emisji i akumulowane na obszarach całkowicie nieuprzemysłowionych. Szczególnie silna akumulacja makro- i mikroskłaników występuje na tzw. barierach orograficznych, czyli pasmach górskich zatrzymujących masy zanieczyszczonego powietrza. Pasmo Sudetów jest klasycznym przykładem właśnie takiej bariery orograficznej, na której między innymi, wskutek nadmiernego zanieczyszczenia środowiska, miało miejsce masowe wymieranie drzewostanów. Badania materiału roślinnego prowadzono w punktach stałego monitoringu gleb ekosystemów leśnych Karkonoskiego Parku Narodowego. Do badań wybrano mchy z rodzaju Sphagmum sp. spotykane w różnych punktach, na obszarze Mumlawskiego Wierchu, Szrenicy oraz Przełęczy Karkonoskiej. W mineralizowanych wodą królewską próbkach materiału roślinnego oznaczono całkowitą zawartość miedzi, cynku, ołowiu i manganu oraz zawartość żelaza i magnezu. Oznaczone ilości badanych parametrów kształtują się w szerokim przedziale wartości. Zawartość Cu od 2,68mg.kg-1 do 13,3 mg.kg-1, zawartość Zn od 18,0 mg.kg-1 do 56,5 mg.kg-1, zawartość Pb od 3,15 mg.kg-1 do 59,0 mg.kg-1, zawartość Mn od 280 mg.kg-1 do 3200 mg.kg-1, zawartość Fe od 2310 mg.kg-1 do 15400 mg.kg-1 oraz zawartość Mg od 3020 mg.kg-1 do 9150 mg.kg-1. Analizując ilości deponowanych mikro- i makroelementów pod względem czynnika wysokościowego można zauważyć, że zawartość Cu, Zn i Cu w badanych mchach wyraźnie wzrasta wraz z wysokością npm. Ilości Mn, Cu i Fe układają się odwrotnie, najwyższe ich wartości notowane są w najniższych badanych strefach wysokościowych. Oceniając średnie zawartości badanych składników pod względem przestrzennego zróżnicowania, można zauważyć, że notowane ilości Pb, Cu i Fe, kształtowane pod wpływem zanieczyszczeń antropogenicznych, wyraźnie zmniejszają się w kierunku od zachodu na wschód, co prawdopodobnie związane jest z barierą orograficzna jaką stanowi przewyższenie Szrenicy i Łabskiego Szczytu. Natomiast najwyższe średnie zawartości Zn, Mn i Mg oznaczone zostały na Przełęczy Karkonoskiej i można przypuszczać, że nie pochodzą one ze źródeł antropogenicznych, ale bardziej kształtowane są pod wpływem czynników naturalnych, takich jak skała i pokrywa glebowa.